Η επαναφορά των stage

του Γιάννη Συμεωνίδη

τα περιβόητα ευρωπαϊκά προγράμματα stage, τα οποία είχαν καταστήσει ομήρους δεκάδες χιλιάδες άνεργους νέους, οι οποίοι εργάστηκαν ανασφάλιστοι καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασής τους και, όταν αυτή έληξε, πετάχτηκαν στον «κάλαθο» της ανεργίας; Μπορεί η κατάργησή τους να ήταν μια από τις πρώτες κινήσεις της κυβέρνησης Παπανδρέου, ωστόσο τώρα επανέρχονται με άλλη ονομασία, προκειμένου να προστεθεί ένα ακόμα «λιθαράκι» στον εργασιακό Μεσαίωνα που βιώνει η πλειονότητα του ελληνικού λαού. Τα νέα «stage» ονομάζονται «προγράμματα κοινωφελούς εργασίας», τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και προβλέπουν καταβολή επιδόματος κοινωνικής εργασίας με αποδοχές που μπορεί να φτάσουν και τα... 625 ευρώ μηνιαίως. Το πρόγραμμα έχει διάρκεια ζωής τους πέντε μήνες και ο συνολικός προϋπολογισμός του είναι 280 εκατ. ευρώ. Στην Αττική, για παράδειγμα, για τους δικαιούχους κοινωφελών δράσεων στην τοπική κοινωνία αντιστοιχούν περίπου 36 εκατ. ευρώ.

Η επιτροπή έγκρισης θα απαρτίζεται από στελέχη της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Κοινοτικών και Άλλων Πόρων του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Οι γνωρίζοντες, όμως, καλά τα εργασιακά ζητήματα επισημαίνουν πως δημιουργείται μια καινούρια «φουρνιά» πελατειακών διευθετήσεων, αλλά και φαινόμενα «αρπαχτής», που πρόκειται να ακολουθήσουν, αν το υπουργείο Εργασίας δεν θέσει κανέναν περιορισμό στον αριθμό των επιδοτούμενων εργαζομένων που δύναται να προσλάβει κάθε μεμονωμένη εταιρεία.

Παιχνίδια μεσαζόντων

Για όσους δεν γνωρίζουν λεπτομέρειες, τα προγράμματα πρόκειται να υλοποιηθούν από μη κερδοσκοπικούς φορείς και εταιρείες, με συμπράττοντες τους δήμους και τις περιφέρειες όλης της χώρας και αφορούν, σε πρώτη φάση, σε πενήντα τρεις χιλιάδες θέσεις εργασίας. Ήδη, αρκετές αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, οι οποίες συστάθηκαν λίγους μήνες πριν, προφανώς γι’ αυτό το σκοπό, με τις κατάλληλες διασυνδέσεις έχουν κλείσει με πολλούς δήμους χιλιάδες θέσεις εργασίας ως «διαμεσολαβητές», αποκλείοντας ταυτόχρονα εκατοντάδες τοπικές κοινωνικές, περιβαλλοντικές και πολιτιστικές οργανώσεις.

Σε αυτό το «παιχνίδι» φαίνεται πως συμμετέχει και η «συμμαχία των πρόθυμων δήμων», οι οποίοι προβάλλουν το επιχείρημα πως δεν θέλουν να μπλέξουν με πολλούς φορείς υπογράφοντας αντίστοιχα μνημόνια συνεργασίας, αλλά με μία μόνο εταιρεία, ώστε να ξεμπερδεύουν με τη «φασαρία». Στην πραγματικότητα, όμως, ορισμένοι δήμοι έχουν υποκύψει στον πειρασμό να προσλάβουν μόνοι τους, ουσιαστικά, τους εργαζόμενους, ώστε να καλυφθούν και ανάγκες πέρα από τις προδιαγραφές του προγράμματος, επιτρέποντας στο «διαμεσολαβητή» να καρπωθεί ανενόχλητος το 5% του προτεινόμενου προϋπολογισμού. Για παράδειγμα, μια τέτοια εταιρεία διαμεσολάβησης μπορεί να προσλάβει τρεις χιλιάδες εργαζόμενους, καρπωνόμενη για ένα πεντάμηνο ακόμα και 450.000 ευρώ!

«Το νόμιμο όχι και ισόνομο»

«Σε εργασιακούς μεσίτες για τους ΟΤΑ μετατρέπονται κάποιοι σύλλογοι, με όφελος 5%. Η κοινωνία των πολιτών δέχεται ακόμα μια φορά ύπουλα χτυπήματα, αφού το νόμιμο δεν είναι και ισόνομο», παρατηρεί μιλώντας στα «Επίκαιρα» η κυρία Ευγενία Αρβανίτη-Πρεβεζάνου. Η τομεάρχης Ανατολικής Αττικής του Παρατηρητηρίου Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών παραδέχεται μεν πως η όλη διαδικασία είναι νόμιμη, ωστόσο σημειώνει πως «σύλλογοι» και ΟΤΑ χρησιμοποιούν τα κονδύλια που τους αναλογούν, δημιουργώντας «stage» μιας άλλης μορφής. «Η απόφαση υπογραφής μνημονίου συνεργασίας για μια δημοτική Αρχή είναι πολιτική πράξη. Ελήφθησαν, συνεπώς, πολιτικές αποφάσεις, εξυπηρετώντας, εν αγνοία ίσως των Δημοτικών Συμβουλίων, συγκεκριμένους επιτήδειους», τονίζει η κυρία Αρβανίτη-Πρεβεζάνου.

Σύγχυση...

Σε αυτό το σημείο πρέπει να υπογραμμιστεί πως οι τοπικοί σύλλογοι... μπερδεύτηκαν ανάμεσα σε πρωτόγνωρες γι’ αυτούς έννοιες, όπως «επιχειρησιακός σχεδιασμός», «επιλεξιμότητα», «διαχειριστική επάρκεια», και στην ανάγκη πρόσληψης προσωπικού. Οι περισσότεροι μέχρι τώρα λειτουργούν ως επί το πλείστον στηριζόμενοι στην εθελοντική προσφορά, συνεπώς αδυνατούν να γίνουν συμπράττοντες, καθόσον δεν διαθέτουν ούτε το απαραίτητο προσωπικό ούτε τα κονδύλια στήριξης μιας δράσης κοινωφελούς εργασίας. Γι’ αυτό και πολλοί αναρωτιούνται γιατί οι ΟΤΑ διεκδικούν αυτές τις θέσεις κοινωφελούς εργασίας, ενώ θα έπρεπε να καταθέσουν προτάσεις για να ξεπεράσουν το σημερινό 3,7% απορροφητικότητας των κονδυλίων από το ΕΣΠΑ που παρουσιάζουν και να φτάσουν τα 170 εκατ. ευρώ που δικαιούνται μέχρι το τέλος του χρόνου...

Εν τω μεταξύ, ρόλος μεσαζόντων ανατίθεται και στις συνδικαλιστικές οργανώσεις, οι οποίες κι αυτές με τη σειρά τους θα λειτουργούν εν είδει γραφείων ευρέσεως εργασίας, αφού θα προσλαμβάνουν ανέργους για να τους δανείζουν σε εταιρείες! Δημιουργούνται, όμως, πολλά ερωτήματα για το κατά πόσο η παραπάνω περιγραφή εντάσσεται στους πραγματικούς σκοπούς των συνδικάτων, ειδικά όταν τα εν λόγω προγράμματα είναι περιορισμένης χρονικής διάρκειας και προσφέρουν πολύ χαμηλές αμοιβές...

Τα προγράμματα αφορούν κατά κύριο λόγο σε δράσεις κοινωνικής εργασίας, όπως έργα συντήρησης ή μικρά κατασκευαστικά έργα δημόσιων ή και αθλητικών υποδομών, αποκατάστασης οικοσυστημάτων και προστασίας, διαχείρισης και ανάδειξης της βιοποικιλότητας, ανάδειξης πολιτιστικής κληρονομιάς, αποκατάστασης και βελτίωσης αστικού και περιαστικού περιβάλλοντος, αποκατάστασης χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, διαχείρισης και προστασίας υδάτινων πόρων και δασών, δημιουργικής απασχόλησης παιδιών αλλά και προσωπικές κοινωνικές υπηρεσίες, όπως κατ’ οίκον φροντίδα ηλικιωμένων, καθώς και κοινωνικές δράσεις, όπως κοινωνικά παντοπωλεία.

Με λίγα λόγια, οι συμμετέχοντες σε αυτά τα προγράμματα θα προσληφθούν σε τομείς όπου παρατηρείται μαζική συρρίκνωση της δημόσιας απασχόλησης...

Την ίδια στιγμή, ο εργατολόγος κ. Απόστολος Καψάλης δίνει μια άλλη διάσταση του ζητήματος, σε συζήτησή του με τα «Επίκαιρα»: «Όλα τα προγράμματα που δίνουν πρόσκαιρες λύσεις στο πρόβλημα της ανεργίας, καθώς και το υπό κατάθεση νομοσχέδιο για την κοινωνική οικονομία, απαλλάσσουν το κράτος από την ευθύνη εξασφάλισης εργασίας σε όλους τους πολίτες του, μετατοπίζοντάς τη προς την απλή παροχή κοινωνικής πρόνοιας». Ο ίδιος, εξάλλου, προσθέτει πως με τα προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας» και άλλα παρόμοια δημιουργείται η ψευδαίσθηση πως η κυβέρνηση λαμβάνει μέριμνα για την προώθηση της απασχόλησης, ενώ, παράλληλα, «κρύβει κάτω απ’ το χαλί» και ένα σημαντικό ποσοστό πραγματικής ανεργίας... 

Υπουργείο Εργασίας: «Προσωρινή διέξοδος»

Υψηλόβαθμα πολιτικά στελέχη του υπουργείου Εργασίας παραδέχονται, σε συνομιλία τους με τα «Επίκαιρα», πως με τα προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας» δεν λύνεται το πρόβλημα της ανεργίας, απλώς δίνεται μια προσωρινή διέξοδος. Οι ίδιες πηγές, πάντως, σπεύδουν να διευκρινίσουν τις διαφορές μεταξύ αυτού του είδους των προγραμμάτων και των stage: «Με τα σημερινά προγράμματα προβλέπεται να γίνουν έργα, όπως η κατασκευή πλατειών ή ο καθαρισμός δασών, ενώ τα stage αφορούσαν σε παροχή υπηρεσιών, γι’ αυτό και προσλαμβανόταν διοικητικό προσωπικό. Επιπλέον, με τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας παρέχεται και ασφαλιστική κάλυψη, ενώ τίθενται κριτήρια και μοριοδότηση, με προτεραιότητα στους μακροχρόνια ανέργους», αναφέρουν οι ίδιοι κύκλοι του υπουργείου Εργασίας. Την ίδια ώρα, τα στελέχη του υπουργείου Εργασίας επισημαίνουν πως, πέρα από τους ελέγχους της αρμόδιας Γραμματείας του υπουργείου Εργασίας, θα υπάρξουν και δειγματοληπτικοί έλεγχοι από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία και χρηματοδοτεί τα προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας».

 

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Επίκαιρα" στις 14/7/11
http://www.epikaira.gr/epikairo.php?id=25585&category_id=0