28 ΜΑΪΟΥ1952,: ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

• Esquisse pour La Liberté guidant le peuple (28 Ιουλίου – η Ελευθερία οδηγεί το Λαό, 1830) του Eugène Delacroix(1798–1863)

Η πλήρης κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών ψηφίστηκε στις 28 Μαΐου του 1952, χωρίς όμως τελικά να συμμετάσχουν στις εκλογές του Νοεμβρίου, γιατί δεν είχαν ενημερωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι. Το 1953, σε επαναληπτική εκλογή στη Θεσσαλονίκη, εξελέγη η πρώτη γυναίκα βουλευτής. Ήταν η Ελένη Σκούρα («Ελληνικός Συναγερμός»),η οποία μαζί με τη Βιργινία Ζάννα 

(«Κόμμα Φιλελευθέρων»), υπήρξαν οι δυο πρώτες γυναίκες υποψήφιες για το βουλευτικό αξίωμα.

Σήμερα μπορούμε να θεωρούμε επιτυχημένη πρακτική οι γυναίκες να συμμετέχουν με το ποσοστό 40% στα ψηφοδέλτια αλλά επέχουμε πολύ από την κατοχύρωση δικαιωμάτων του ίδιου  του πολίτη (άντρα ή γυναίκας) και την προστασία του από την αυθαιρεσία των πολιτικών.  Όπως γνωρίζουμε, το Σύνταγμα της Ελλάδας κατοχυρώνει τα εξής πολιτικά δικαιώματα: το δικαίωμα του εκλέγειν (Άρθρο 51, παρ. 1), το δικαίωμα του εκλέγεσθαι(Άρθρο 55, παρ. 3-5) και το δικαίωμα της ίδρυσης και συμμετοχής σε κόμματα (Άρθρο 29, παρ. 1). Ωστόσο είναι φανερό ότι ο φτωχός αυτός κατάλογος πολιτικών δικαιωμάτων δεν προσφέρει επαρκή πολιτική ισχύ στους Έλληνες πολίτες για να κατευθύνουν την άσκηση της πολιτικής εξουσίας προς όφελος της κοινωνίας. Μήπως θα έπρεπε να επεξεργαστούμε ορισμένες ιδέες σχετικά με τα πολιτικά δικαιώματα,, που θα έπρεπε να έχουν οι πολίτες όπως:- Το δικαίωμα του πολίτη στον πειθαρχικό έλεγχο των αρχών. Ο Αριστοτέλης εξηγεί με σαφήνεια την ανάγκη να συμβαδίζουν τα δύο αυτά δικαιώματα στο πολίτευμα, επισημαίνοντας ότι αν ο δήμος δεν έχει την ελάχιστη δύναμη να εκλέγει και ταυτόχρονα να ελέγχει τις αρχές, τότε καταλήγει δούλος και εχθρός της πολιτείας του. Είναι συνεπώς απολύτως απαραίτητο για την διατήρηση της ελευθερίας των πολιτών, το δικαίωμα της ανάθεσης της πολιτικής εξουσίας σε τρίτους να συνοδεύεται πάντοτε από το δικαίωμα ελέγχου εκείνων στους οποίους η εξουσία ανατίθεται, ώστε ουδέποτε να δύναται να υπάρξει το ένα χωρίς το άλλο.Πιθανή έκπτωση αξιωματούχου από το αξίωμά του, θα πρέπει να επιφέρει και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για ένα αξιοπρεπές χρονικό διάστημα και να οδηγεί την υπόθεση στο δικαστήριο όπου πια χωρίς την κάλυψη που του παρείχε η βουλευτική ασυλία- Το δικαίωμα του πολίτη στην ανάκληση της κυβέρνησης

Μία σημαντική προέκταση του δικαιώματος των πολιτών να ασκούν πειθαρχικό έλεγχο στις αρχές του κράτους, είναι και το δικαίωμα στην ανάκληση ολόκληρων πολιτειακών οργάνων με πρώτη και κύρια την κυβέρνηση η οποία στην Ελλάδα ελέγχει πλήρως και τις τρεις πολιτειακές λειτουργίες,  μέσω δημοψηφίσματος το οποίο διενεργείται αυτοδικαίως για την συνέχιση της θητείας της κυβέρνησης
- Το δικαίωμα του πολίτη στην αρνησικυρία

Αρνησικυρία (veto power) ονομάζεται η άρνηση μίας κρατικής αρχής να επικυρώσει την απόφαση μίας άλλης αρχής, προκαλώντας αναδιαπραγμάτευση ή ακόμη και ακύρωση της αρχικής απόφασης. Η αρνησικυρία συνεπώς πρόκειται για άσκηση εξουσίας προς παρεμπόδιση ή αποτροπή ενέργειας. Πώς όμως θα μπορούσε αυτή η σπουδαία δύναμη να λειτουργήσει ως πολιτικό δικαίωμα των πολιτών;

Σκεφτείτε το δικαίωμα του πολίτη στην αρνησικυρία σε κρίσιμα κοινωνικά και εθνικά θέματα. 

Αν μάλιστα λάβουμε υπόψιν μας ότι στην ελληνική πολιτική σκηνή, όσο και να αλλάζουν τα πρόσωπα οι πολιτικές παραμένουν ίδιες ακολουθώντας σταθερά την αντικοινωνική και αντεθνική τους πορεία, τότε το δικαίωμα του πολίτη στην αρνησικυρία ίσως είναι εξαιρετικά σημαντικότερο.
- Το δικαίωμα του πολίτη στην κατάθεση πρότασης νόμου

Τα τρία πολιτικά δικαιώματα που προηγήθηκαν σκοπό έχουν να λειτουργήσουν ως ασπίδα προστασίας των πολιτών απέναντι στην εξουσία. Όμως χρειάζεται οι πολίτες να εξοπλιστούν και με θεσμικά όπλα, όπως  η κατοχύρωση του δικαιώματος του πολίτη να καταθέτει επίσημα προτάσεις νόμου, εφόσον μπορεί να τεκμηριώσει ότι είναι προς όφελος της κοινωνίας και της πατρίδας. 

Εφόσον δε, συζητηθεί δημόσια, να εξετάζεται η νομιμότητά της και να τίθεται προς ψήφιση από όλους τους πολίτες, είτε σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας του δημότη είτε σε τοπικό δημοψήφισμα, αλλά  και σε εθνικό δημοψήφισμα. 

Ευγενία Αρβανίτη-Πρεβεζάνου 

Μsc, ΒΑ Eοικοινωνιολόγος - τ. Βουλευτής Αττικής