Θεσσαλονίκη: Ο Ευρωπαίος και ο Έλληνας "συμπαραστάτης" του πολίτη

Τη λύση ενός ξενώνα γυναικών επέλεξε, πρόσφατα, μια νεαρή Γερμανίδα από τον δήμο Βάινχαϊμ για να ξεφύγει από το σύζυγό της, που την κακοποιούσε συστηματικά. Ψάχνοντας, στη συνέχεια, για δουλειά, απευθύνθηκε στο κέντρο ανέργων της περιοχής. Οι αρμόδιοι την ενημέρωσαν για τη διεξαγωγή ενός σεμιναρίου κατάρτισης, σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τον τόπο διαμονής της και σε ώρες απαγορευτικές για τη φροντίδα του παιδιού της. Έπειτα από επικοινωνία της "συμπαραστάτριας του δημότη" με τους υπεύθυνους του σεμιναρίου, η λύση βρέθηκε. Η νεαρή γυναίκα μπόρεσε να παρακολουθήσει το σεμινάριο στην πόλη της και έτσι γλίτωσε περιττά έξοδα, απέκτησε ένα πολύτιμο επαγγελματικό εφόδιο και δεν στέρησε την παρουσία της από το παιδί της, που εκείνες τις ώρες πήγαινε σχολείο.

Το παραπάνω είναι ένα μόνο από τα πολυπληθή παραδείγματα παρεμβάσεων του "συμπαραστάτη του δημότη", ενός θεσμού που λειτουργεί εδώ και δεκαετίες στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα, ο "συμπαραστάτης" είναι "γέννημα" του Καλλικράτη και από τα πρώτα του ήδη βήματα δέχτηκε σοβαρά "χτυπήματα", με αποτέλεσμα να μην εκλεγεί, ως τώρα, ικανός αριθμός εκπροσώπων του στους Δήμους και τις Περιφέρειες της χώρας.

Ο λόγος; Υποψηφιότητες χωρίς γενικότερη αποδοχή και πολιτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ διοικήσεων και αντιπολιτεύσεων. «Σε πολλές περιπτώσεις, οι προτεινόμενοι υποψήφιοι δεν συγκέντρωναν την απαραίτητη πλειοψηφία, που θα επέτρεπαν τη διαμόρφωση μιας ευρείας πλειοψηφίας δύο τρίτων, ώστε να συμφωνεί και η αντιπολίτευση. Από την άλλη πλευρά, η αντιπολίτευση συχνά επέλεγε, για αντιπολιτευτικούς λόγους, να καταψηφίσει τον υποψήφιο που πρότειναν οι διοικήσεις», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γενικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Θανάσης Κανταρτζής, και σχολιάζει ότι σίγουρα η μη εκλογή "συμπαραστάτη" δεν είναι καλό πράγμα.

Εντελώς διαφορετική είναι η κατάσταση στην Ευρώπη, όπου ο "συμπαραστάτης" δεν κουβαλά πολιτικό φορτίο. Στο δήμο Σόλνα της Σουηδίας, για παράδειγμα, ο "συμπαραστάτης" είχε διατελέσει στο παρελθόν ενεργό μέλος της αντιπολίτευσης. «Στη Σουηδία, η τοπική αυτοδιοίκηση έχει διαφορετική παράδοση. Η επιλογή ενός προσώπου που θα στελεχώσει μια θέση δεν γίνεται με πολιτικά κριτήρια, αλλά ανάλογα με την κατάρτιση του προσώπου αυτού. Στη δουλειά μας επιτελούμε το έργο μας, ανεξάρτητα από πολιτική τοποθέτηση», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Έλληνας Δημοτικός Σύμβουλος στο δήμο Σόλνα, Γιώργος Κοντορίνης.

Αλλά και στο δήμο Βάινχαϊμ της Γερμανίας, οι διαδικασίες που ακολουθούνται για την εκλογή του "συμπαραστάτη" προβλέπουν την πρόσληψη ενός ατόμου, το οποίο θα επιλεγεί από μια επιτροπή. Στην επιτροπή αυτή, σύμφωνα με την Ελληνίδα δημοτική σύμβουλο στο δήμο, Στέλλα Κυργιανέ-Εφραιμίδου, συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των κομμάτων, ενώ η επιλογή γίνεται με κριτήριο τα προσόντα και το βιογραφικό των υποψηφίων.

Η αντίληψη αυτή φαίνεται ότι επικράτησε και στη χώρα μας, στις περιπτώσεις εκείνες όπου οι τρεις, έστω, από τις 13 περιφέρειες της χώρας κατάφεραν να εκλέξουν "Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης". «Είναι θέμα προσώπου», επισημαίνει ο Εκτελεστικός Γραμματέας της Περιφέρειας Αττικής, Νικόλαος Παπαθέου, αναφερόμενος στην εκλογή της πρώην εφέτη, Μαρίας Παπασπύρου.

Από την πλευρά του, ο Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Άρης Γιαννακίδης, αναφέρει ότι η υποψηφιότητα του Λάζαρου Τσακμακίδη αποτέλεσε μια τεχνοκρατική πρόταση, με γνωστή διαδρομή στο δημόσιο τομέα και εγνωσμένο κύρος. «Γι αυτό, άλλωστε, προέκυψε αυξημένη πλειοψηφία. Το συγκεκριμένο πρόσωπο δεν έχει δραστηριοποιηθεί πολιτικά και αυτό που πρόταξε σε όλη του την επαγγελματική πορεία ήταν η αφοσίωσή του στο να υπηρετεί το ελληνικό δημόσιο με τη δέουσα αξιοπρέπεια» σημειώνει.

Ποιος είναι όμως ο ουσιαστικός ρόλος του "συμπαραστάτη"; Παιδιά, ΑμεΑ, άτομα της τρίτης ηλικίας και ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες βρίσκονται υψηλά στον κατάλογο των προτεραιοτήτων του Ευρωπαίου "συμπαραστάτη". «Ο "συμπαραστάτης" μας, στην πόλη Σόλνα δέχεται εκκλήσεις από ηλικιωμένους για να καθαριστεί ο πάγος έξω από το σπίτι τους, καταγγελίες για ενδεχόμενη κακοποίηση ενός παιδιού, αιτήματα για την ενεργοποίηση της κοινωνικής πρόνοιας. Παρεμβαίνει ακόμη και για να βοηθήσει έναν ηλικιωμένο, που μένει μόνος και δεν μπορεί να μετακινηθεί εύκολα, ώστε να κάνει μια βόλτα στη γειτονιά μια φορά την εβδομάδα» λέει ο κ. Κοντορίνης.

Από την άλλη πλευρά, οι φιλοδοξίες του "Καλλικράτη" για τον Έλληνα "συμπαραστάτη" περιλαμβάνουν την ενεργοποίησή του σε περιπτώσεις καθυστερήσεων ή δυσλειτουργίας στις σχέσεις του δημότη με το δήμο ή του πολίτη και της επιχείρησης με την Περιφέρεια. Πιθανά παραδείγματα, σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Θανάση Κανταρτζή, θα μπορούσαν να είναι η αντιμετώπιση του προβλήματος των εγκαταλειμμένων αυτοκινήτων στις γειτονιές της Αθήνας, οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση μιας επιχείρησης φωτοβολταϊκών στην επαρχία, η κακοδιοίκηση υπηρεσιών.

Σε μια σύγκριση μεταξύ Ευρωπαίου και Έλληνα "συμπαραστάτη", ο κοινωνικός χαρακτήρας των παρεμβάσεων του πρώτου είναι περισσότερο από προφανής. Στην ερώτηση τι γίνεται στην Ευρώπη, αν υπάρξουν φαινόμενα κακοδιοίκησης ή δυσλειτουργίας υπηρεσιών, η απάντηση της κα Κυργιανέ-Εφραιμίδου είναι αποστομωτική: «μα σε αυτές τις περιπτώσεις, το πρόβλημα λύνεται από τους ίδιους τους δημοτικούς συμβούλους».

Όπως εξηγεί, «εμείς, οι δημοτικοί σύμβουλοι δεν είμαστε οι συμπαραστάτες του δημάρχου. Μπορεί να ανήκουμε στο ίδιο πολιτικό κόμμα, αλλά ουσιαστικά ασκούμε έλεγχο στον δήμαρχο ώστε να διαπιστωθεί αν εργάζεται όπως πρέπει. Αν έρθει κάποιος και μου πει ότι σε μια υπηρεσία δεν του φέρθηκαν καλά, είμαι υποχρεωμένη να το αναφέρω σε αυτούς που πρέπει. Αν πάλι η απάντηση που θα λάβω δεν είναι ικανοποιητική, στη συνέχεια θα κάνω ένσταση στο δήμαρχο. Οι δημότες στη Γερμανία έχουν συμπαραστάτες όλα τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου. Αυτή είναι η δουλειά μας».

Οι "ελπίδες" για τον Έλληνα "συμπαραστάτη" στηρίζονται πλέον σε εκείνους τους δήμους και εκείνες τις περιφέρειες που κατάφεραν να εκλέξουν εκπρόσωπο στο θεσμό. Το στοίχημα, ουσιαστικά, είναι να υπάρξουν οι συνθήκες που θα επιτρέψουν τη δράση του "συμπαραστάτη" προς όφελος του πολίτη. Άλλωστε, όπως λέει ο κ. Κοντορίνης, η αυτοδιοίκηση έχει να κερδίσει πολλά όταν ακούει τα προβλήματα του κόσμου και τα επιλύει.

Από τους ΟΤΑ, τέλος, που δεν κατάφεραν να αναδείξουν "συμπαραστάτες", ακούγονται φωνές που ζητούν μια ακόμη ευκαιρία από το Υπουργείο Εσωτερικών, ώστε με νομοθετική ρύθμιση να επιτραπεί η επανάληψη της διαδικασίας. Στις αισιόδοξες προοπτικές ανήκει η τοποθέτηση του Γιώργου Δακή, Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας, μιας περιοχής που δεν κατάφερε να εκλέξει συμπαραστάτη. «Νομίζω ότι χρειαζόμαστε να αποκτήσουμε και κάποια κουλτούρα στο θέμα των συναινέσεων. Εκτιμώ ότι κάποια στιγμή θα το πετύχουμε όλοι μας», σημειώνει.



Π. Γιούλτση

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ