Ο Ιερομάρτυρας και Ισαπόστολος, Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός

“Κορυφή στην πυραμίδα των μεγάλων μορφών είναι ο Άγιος των Σκλάβων, 

ο βλαστός των Αιτωλών” ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός.

Ο Κοσμάς ο Αιτωλός (1714 - 24 Αυγούστου 1779), γνωστός και ως Πατροκοσμάς, ήταν Ελληνορθόδοξος μοναχός. Γεννήθηκε στο χωριό Μέγα Δένδρο Απόκουρου κοντά στο Θέρμο Τριχωνίδας στην Αιτωλία. Το κατά κόσμον όνομά του ήταν Κώνστας Δημητρίου.

Το 1749 πήγε στην Αθωνιάδα Σχολή του Αγίου Όρους (χερσόνησος του Άθω), όπου έκανε σπουδές ανωτέρου επιπέδου στη θεολογία και τη φιλοσοφία. Στα 1759 με εντολή του Πατριάρχη Σεραφείμ ξεκίνησε τις περιοδείες του στη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα και την Ήπειρο προκειμένου να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο τότε εξισλαμισμό των Χριστιανών. Παρακινούσε με θέρμη τους Ορθοδόξους Χριστιανούς να ιδρύσουν σχολεία που θα διδάσκουν την ορθοδοξία. Το σχολείο αντιμετωπίζεται από τον Κοσμά σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την προώθηση της ορθοδοξίας και η εκπαίδευση σαν ένα εργαλείο κατήχησης στην ορθοδοξία. Εκτός από τη σημασία της Ελληνικής γλώσσας αναφέρεται συχνά και στο "ποθούμενο" που ήταν η απελευθέρωση του γένους. Ένα από τα χαρακτηριστικά του είναι η απόλυτη αφιλοχρηματία. Έλεγε επί λέξει: «Δεν έχω άλλο ράσο από αυτό που φορώ».

Μέσα σε 16 χρόνια ίδρυσε περίπου 200 σχολεία. Στις Διδαχές του παρότρυνε τους γονείς να σπουδάζουν τα παιδιά τους Ελληνικά, τα οποία είναι η «γλώσσα της Εκκλησίας».

Μετά την Ελληνική επανάσταση του 1770 στην Πελοπόννησο, κατά την περίοδο των Ορλωφικών, οι Τούρκοι τον υποπτεύονταν ως πράκτορα των Ρώσων. Ο Άγιος συχνά αναφερόταν στα κηρύγματά του αρνητικά για τους Εβραίους, πάντως σε κήρυγμά του είχε πει ρητά: «Όσοι αδικήσατε χριστιανούς ή Εβραίους ή Τούρκους, να δώσετε το άδικον οπίσω». Ερευνητές θεωρούν ότι στην καταδίκη του Κοσμά συνέβαλαν κάποιοι Εβραίοι της Ηπείρου διότι με το κήρυγμά του κατόρθωσε να μεταφερθεί η διενέργεια του παζαριού από την Κυριακή στο Σάββατο, γεγονός που έφερε οικονομικές ζημίες στους Εβραίους.

Δεν υπήρξε καμία επίσημη κατηγορία εναντίον του ούτε δικάστηκε πριν τον θάνατό του. Δέχθηκε την απόφαση της εκτέλεσης του, γονατιστός, προσευχόμενος στο Θεό ευχαριστώντας Τον, γιατί θα αξιωνόταν να θυσιάσει τη ζωή του, για Εκείνον.

Οι Τούρκοι τον κρέμασαν σε ένα δέντρο στις 24 Αυγούστου 1779, ημέρα Σάββατο του 1779 στο χωριό Κολικόντασι, κοντά στην πόλη του Βερατίου στην σημερινή Αλβανία, στα εξήντα πέντε του χρόνια.

Προφητείες και Διδαχές

Το κήρυγμά του Κοσμά του Αιτωλού διασώθηκε μέσω της προφορικής παράδοσης. Στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό αποδίδεται μια σειρά κειμένων, οι "Διδαχές" και οι "Προφητείες", που πιστεύεται ότι βασίζονται σε κηρύγματα του ίδιου του Αγίου που καταγράφηκαν αμέσως ή σύντομα μετά την απαγγελία τους. Τα μόνα σωζόμενα ιδιόχειρα γραπτά του Αγ. Κοσμά είναι μερικές επιστολές.

Έκανε αγώνα για να κρατήσει ο ελληνικός λαός τη γλώσσα του και την πίστη του. Πίστευε ότι τα γράμματα μπορούν να κρατήσουν αδούλωτο το φρόνημα του λαού, όπως έλεγε, η ψυχή του πολιτισμού είναι ο πολιτισμός της ψυχής. Ο Άγιος είχε πάντα μαζί του ένα σκαμνάκι όπου ανέβαινε για να μιλήσει, ένα σακούλι με τα βιβλία του και ένα σταυρό.

Εθναπόστολος των σκλάβων, θεωρήθηκε πρόωρος εκφραστής των εθνικών ιδεωδών, ενώ διέθετε προφητικές και θαυματουργικές ικανότητες. Διαφωτιστής του Γένους, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, από όσα μέρη περνούσε, έκτιζε σχολεία και εκκλησίες. Ο λόγος του ήταν τις περισσότερες φορές προφητικός και τα λόγια του συγκλονιστικά, όπως το «Θά βάλουν φόρο στίς κότες καί στά παράθυρα»!

Ο ’γιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ανακηρύχθηκε επίσημα Ιερομάρτυρας και Ισαπόστολος από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στις 20 Απριλίου 1961. Η μνήμη του, εορτάζεται κάθε χρόνο στις 24 Αυγούστου σε Ελλάδα, Ρωσία, Σερβία, Βουλγαρία, Αρμενία, ΗΠΑ, Κύπρο, Ουκρανία, Ρουμανία, Μαυροβούνιο.  Με λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια τελείται Πολυαρχιερατική Θεία Λειτουργία και λιτάνευση της Ιεράς Εικόνας καθώς και του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Κοσμά, στην Ιερά Μονή Αγίου Κοσμά στο Μέγα Δένδρο Θέρμου-Τριχωνίδας.

Το έτος 2014 είχε κηρυχθεί ως «ΕΤΟΣ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΟΥ» από την Εκκλησία της Ελλάδος. Αναφερόμενος στην μνήμη του Προστάτη και Πολιούχου της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, ο Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμάς μεταξύ άλλων είπε:

-        «Εκείνος φύτεψε στις καρδιές των Ελλήνων τον Χριστό και την Ορθοδοξία, την γνήσια φιλοπατρία, τις αιώνιες αξίες και τα ιδανικά. Εκείνος προσέφερε την παιδεία η οποία αληθινά μορφώνει, μεταμορφώνει και ολοκληρώνει τον άνθρωπο. Εκείνος με την προσφορά του και τη θυσία του ανέστησε και ελευθέρωσε την Ελλάδα.

Α.Π.Ε./7-6-2015

ΠΗΓΕΣ

http://www.matia.gr/7/72/7203/7203_1_13.html

http://www.agrinionews.gr/2014έτος-αγίου-κοσμά-του-αιτωλού/